Sherry là một trong những loại rượu vang đặc biệt nhất trên thế giới, có nguồn gốc từ vùng Andalusia, Tây Ban Nha, nơi có điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng hoàn hảo để tạo ra những chai rượu tuyệt vời. Với lịch sử lâu đời, quy trình sản xuất phức tạp và hương vị phong phú, Sherry đã khẳng định vị thế của mình trong nền ẩm thực cao cấp, là loại rượu không thể thiếu trong các bữa tiệc sang trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá các loại Sherry phổ biến như Fino, Manzanilla, Oloroso, quy trình sản xuất qua hệ thống Solera, và cách Sherry được sử dụng trong ẩm thực.
1. Sherry là gì?
Sherry là loại rượu vang cường hóa (fortified wine), tức là rượu vang được thêm cồn để tăng độ mạnh và bảo quản tốt hơn. Điểm đặc biệt của Sherry nằm ở quy trình sản xuất độc đáo, kết hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm của vùng Jerez, Tây Ban Nha, nơi rượu được lên men và ủ trong những thùng gỗ sồi với hệ thống Solera truyền thống.
Sherry có nhiều phong cách khác nhau, từ loại khô nhất đến loại ngọt nhất, nhưng tất cả đều mang trong mình sự phức tạp và tinh tế. Mỗi chai Sherry đều chứa đựng một phần lịch sử, văn hóa và nghệ thuật làm rượu của vùng đất Andalusia.
2. Các loại Sherry phổ biến
Fino
Fino là loại Sherry khô nhất và nhẹ nhất, thường có màu vàng nhạt và mang hương vị của quả hạch, cam quýt, cùng với một chút vị mặn đặc trưng. Fino được ủ dưới lớp màng men (flor) – một loại men tự nhiên phát triển trên bề mặt rượu trong quá trình ủ, giúp bảo vệ rượu khỏi quá trình oxy hóa. Điều này làm cho Fino có hương vị tươi mát, sảng khoái và đậm chất biển, đặc biệt phù hợp khi kết hợp với hải sản, tapas, và các món ăn nhẹ khác.
Manzanilla
Manzanilla là một biến thể của Fino, nhưng được sản xuất tại vùng Sanlúcar de Barrameda, nằm ngay ven biển. Khí hậu ẩm và mát hơn của vùng này giúp tạo ra lớp màng men dày hơn, mang lại cho Manzanilla hương vị tinh tế, nhẹ nhàng, và một chút hương mặn biển đặc trưng. Manzanilla thường được dùng như một loại rượu khai vị hoàn hảo, hoặc kết hợp với các món ăn nhẹ như hải sản tươi sống, sò điệp và hàu.
Oloroso
Oloroso là loại Sherry có hương vị đậm đà và phức tạp nhất. Không giống như Fino và Manzanilla, Oloroso không được bảo vệ bởi lớp màng men, do đó quá trình oxy hóa diễn ra tự nhiên, tạo nên hương vị mạnh mẽ, với các ghi chú của hạt hạnh nhân rang, caramel, và trái cây khô. Oloroso có thể có từ khô đến ngọt tùy thuộc vào thời gian ủ và lượng đường còn lại trong rượu. Đây là loại Sherry lý tưởng để kết hợp với các món thịt nướng, phô mai chín, và các món ăn đậm vị.
Amontillado
Amontillado bắt đầu như một loại Fino nhưng sau đó mất lớp màng men và tiếp tục ủ trong môi trường có oxy. Điều này làm cho Amontillado có đặc tính kết hợp giữa sự tươi mát của Fino và sự phong phú của Oloroso. Hương vị của Amontillado thường bao gồm gỗ sồi, hạt hạnh nhân và trái cây khô, khiến nó trở thành lựa chọn hoàn hảo khi kết hợp với các món ăn có nhiều gia vị, súp, hoặc thịt gia cầm.
Pedro Ximénez (PX)
Pedro Ximénez là loại Sherry ngọt nhất, được làm từ nho phơi khô dưới ánh mặt trời để cô đặc lượng đường. PX có màu nâu sẫm và hương vị của mật ong, nho khô, mứt trái cây, và caramel. Loại Sherry này thường được dùng làm rượu tráng miệng, kết hợp với các món như kem vani, bánh ngọt, hoặc thậm chí là một ly cà phê mạnh.
3. Quy trình sản xuất Sherry qua hệ thống Solera
Một trong những yếu tố làm nên sự độc đáo của Sherry chính là quy trình ủ rượu qua hệ thống Solera, một phương pháp truyền thống của Tây Ban Nha giúp duy trì chất lượng và sự ổn định của rượu qua từng năm.
Hệ thống Solera bao gồm nhiều tầng thùng rượu gỗ sồi, mỗi tầng chứa Sherry từ các niên vụ khác nhau. Rượu từ thùng dưới cùng (Solera) sẽ được rút ra để đóng chai, và sau đó rượu từ các thùng trên (Criadera) sẽ được rót xuống thùng dưới để bổ sung lượng đã lấy đi. Quá trình này diễn ra liên tục, giúp cho mỗi chai Sherry đều chứa đựng một phần của nhiều niên vụ khác nhau, tạo nên sự đồng nhất trong hương vị và chất lượng. Hệ thống Solera cũng giúp Sherry có được sự cân bằng hoàn hảo giữa hương vị trẻ trung và sự phức tạp do quá trình lão hóa.
4. Sherry và ẩm thực cao cấp
Sherry không chỉ là loại rượu tuyệt vời để thưởng thức riêng lẻ mà còn là một nguyên liệu không thể thiếu trong nền ẩm thực cao cấp. Hương vị đa dạng và phong phú của Sherry giúp nó dễ dàng kết hợp với nhiều loại món ăn, từ các món hải sản tươi sống, thịt nướng cho đến các món tráng miệng.
- Fino và Manzanilla thường được dùng để làm rượu khai vị hoặc kết hợp với các món hải sản, sushi, và tapas. Hương vị tươi mát và thanh nhã của Fino giúp làm nổi bật hương vị của các món ăn nhẹ.
- Amontillado và Oloroso là sự lựa chọn hoàn hảo khi kết hợp với các món ăn chính, như thịt đỏ, súp nấm, và các món gia cầm nướng. Hương vị đậm đà và phong phú của các loại Sherry này giúp làm tăng độ ngon của món ăn.
- Pedro Ximénez (PX), với vị ngọt đậm đà, là lựa chọn tuyệt vời cho các món tráng miệng. Bạn có thể thử PX với phô mai xanh, bánh chocolate, hoặc kem vani để trải nghiệm sự kết hợp tuyệt vời giữa vị ngọt và vị mặn.
5. Sự trở lại của Sherry trong thị trường hiện đại
Trong những năm gần đây, Sherry đã có sự trở lại mạnh mẽ trong làng rượu vang quốc tế. Với hương vị phức tạp và sự đa dạng trong phong cách, Sherry đang được các đầu bếp và bartender khắp thế giới sử dụng để sáng tạo ra những món ăn và cocktail độc đáo. Sherry không còn chỉ là một loại rượu truyền thống, mà đã trở thành một biểu tượng của sự tinh tế và sáng tạo trong ẩm thực hiện đại.
Kết luận
Sherry của Tây Ban Nha là loại rượu có lịch sử lâu đời và phức tạp, từ quy trình sản xuất qua hệ thống Solera độc đáo đến hương vị đa dạng từ khô đến ngọt. Sự tinh tế trong từng giọt rượu Sherry đã giúp nó trở thành một lựa chọn lý tưởng trong các bữa tiệc và ẩm thực cao cấp. Hãy thử khám phá thế giới Sherry để cảm nhận sự kỳ diệu của loại rượu vang đặc biệt này!